Çorum, zengin tarihi geçmişinin yanı sıra kültürel değerleriyle de öne çıkan illerimizden biridir. Yüzyıllar boyunca farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmış olan bu topraklarda, halkın el emeğiyle şekillendirdiği geleneksel el sanatları ve yöresel ürünler, kültürel kimliğin yaşatılmasında büyük rol oynamaktadır. Çorum’un kırsalında ve kent merkezinde halen yaşatılmaya devam eden bu sanatlar, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmekte, hem de bölge ekonomisine katkı sağlamaktadır.
1. El Dokumacılığı ve Halıcılık
Çorum’da özellikle kadınlar tarafından sürdürülen el dokumacılığı geleneği, köylerde ve ilçelerde hâlâ canlılığını korumaktadır. Yöreye özgü yün ipliklerle dokunan halılar ve kilimler, geleneksel desenleri ve renk kombinasyonlarıyla dikkat çeker. Bu ürünler sadece ev dekorasyonunda değil, aynı zamanda hediyelik eşya olarak da tercih edilmektedir. Özellikle Oğuzlar, Dodurga ve Ortaköy ilçelerinde bu gelenek daha belirgin bir şekilde yaşatılmaktadır.
Bazı halı motiflerinde Hitit güneş kursları, nazar boncuğu figürleri ve bereket simgeleri yer alır. Bu da, dokumaların sadece estetik değil, sembolik anlamlar da taşıdığını gösterir.
2. Ahşap Oymacılığı ve Mobilya İşçiliği
Ahşap işçiliği, Çorum’da özellikle Sungurlu ve Osmancık gibi ilçelerde gelişmiştir. Bu sanatta en çok kullanılan ağaç türleri meşe, ceviz ve ardıçtır. Geleneksel oyma teknikleriyle yapılan ahşap sandıklar, sehpa, baston ve çeyiz kutuları gibi ürünler hem işlevsel hem de dekoratif olarak büyük ilgi görmektedir.
Ahşap ürünlerde geometrik motifler, yıldız şekilleri ve doğadan esinlenilen figürler dikkat çeker. Bu sanat dalı günümüzde turistik ürün üretimine de entegre edilmiştir.
3. Bakır İşlemeciliği
Çorum’da bakır işlemeciliği, geçmişte olduğu gibi günümüzde de popülerliğini koruyan bir diğer geleneksel el sanatıdır. Özellikle Çorum merkezde ve Kargı ilçesinde birçok bakırcı dükkânı bulunmaktadır. Burada üretilen bakır tabaklar, cezveler, çaydanlıklar ve sürahi gibi ürünler hem kullanıma hem de süslemeye uygundur.
Usta zanaatkârlar, çekiç darbeleriyle her bir ürünü sabırla işler ve üzerlerine geleneksel desenler kazırlar. Özellikle düğünlerde ve özel günlerde hediye olarak alınan bu ürünler, aynı zamanda nostaljik birer hatıra niteliğindedir.
4. Yöresel Kıyafetler ve Giyim Ürünleri
Çorum’un bazı köylerinde hâlâ geleneksel kıyafetler özel günlerde giyilmeye devam edilmektedir. Kadınların giydiği bindallı, işlemeli yelekler, şalvarlar ve başörtüleri kültürel bir kimliğin yansımasıdır. Erkeklerde ise şalvar, cepken ve kuşak gibi giysiler dikkat çeker.
Bu kıyafetlerde genellikle el işçiliği ile yapılmış danteller, boncuklar ve pullar kullanılır. Çorum’un bazı kadın kooperatiflerinde bu kıyafetlerin üretimi ve satışı yapılmakta, böylece geleneksel kıyafet kültürü hem korunmakta hem de ekonomik gelir kaynağına dönüşmektedir.
5. Yöresel Gıda Ürünleri ve Ev Üretimi Lezzetler
Çorum, gastronomik zenginliğiyle de tanınır. Yöresel ürünler sadece mutfakta değil, aynı zamanda hediyelik olarak da tercih edilmektedir. Özellikle:
- Çorum Leblebisi: Türkiye’de leblebi denince akla ilk gelen illerden biridir. Kavurma tekniği, çıtırlığı ve çeşitliliği ile öne çıkar.
- Kargı Tulum Peyniri: Dağlarda doğal yollarla üretilen bu peynir, tuzlu ve aromatik tadıyla sofralarda yerini alır.
- Ev yapımı salçalar, reçeller ve tarhanalar: Özellikle köy pazarlarında ve kadın kooperatiflerinde bulunabilir.
- İskilip Dolması: Düğün ve özel günlerde yapılan geleneksel bir yemektir. Büyük kazanlarda, kemikli et ve pirinç ile uzun sürede pişirilir.
Bu gıda ürünlerinin çoğu Çorum’daki yerel pazarlarda ve fuarlarda satılmaktadır. Ayrıca bazı kooperatifler online satışlar yoluyla bu ürünleri Türkiye geneline ulaştırmaktadır.
6. Kadın Kooperatiflerinin Rolü
Son yıllarda Çorum’da kurulan kadın kooperatifleri sayesinde geleneksel el sanatları ve ev yapımı ürünler daha fazla görünürlük kazanmıştır. Bu kooperatifler sayesinde kadınlar hem üretim yaparak ekonomik kazanç sağlamakta hem de kültürel mirasın sürdürücüsü olmaktadır.
Devlet destekli projelerle birçok ilçede atölyeler kurulmuş, eğitim programları başlatılmış ve pazarlama desteği sağlanmıştır. Bu sayede Çorum’un el sanatları, daha profesyonel bir altyapıyla geleceğe aktarılmaktadır.
Sonuç
Çorum’un geleneksel el sanatları ve yöresel ürünleri, geçmişin izlerini bugüne taşıyan kültürel hazineler niteliğindedir. El emeği göz nuru bu ürünler hem estetik açıdan hem de işlevsel yönleriyle dikkat çekerken, yerel ekonomiye de katkı sağlamaktadır. Bu değerlerin korunması, desteklenmesi ve tanıtılması, kültürel süreklilik açısından büyük önem taşır. Çorum’u ziyaret eden herkesin, bu eşsiz sanatlarla ve tatlarla tanışması tavsiye edilir.
